Το ερώτημα είναι: "Ποιά αξιολόγηση» ή αν «Έχει νόημα η αξιολόγηση";

Του Θανάση Στογιάννη

Για το 2009, τα αποτελέσματα του προγράμματος PISA σε έξι τομείς όσον αφορά τη γλώσσα, έναν τα μαθηματικά και έναν τις φυσικές επιστήμες φαίνονται στους παρακάτω ταξινομημένους πίνακες. ( Πηγή: http://www.kee.gr/attachments/ file/PISA%202009_Greek_Report_I.pdf ) . Δεν έχουν συμπεριληφθεί οι χώρες με βαθμολογία χειρότερη από αυτήν της Ελλάδας επειδή ο σκοπός της συγκεκριμένης παρουσίασής μου δεν το απαιτούσε.

Σε κάθε πίνακα, με τα πράσινα στοιχεία παρουσιάζονται οι επιδόσεις των καλύτερα βαθμολογικά χωρών παγκοσμίως μέχρι την καλύτερη ευρωπαϊκή,

πλην της Φιλανδίας, ενώ με τα κόκκινα οι επιδόσεις των καλύτερων ευρωπαϊκών χωρών μέχρι αυτών της Ελλάδας. Ο αριθμός που βρίσκεται δίπλα σε κάθε στήλη είναι, για τον μεν πράσινο, η διαφορά της καλύτερης παγκοσμίως βαθμολογίας από αυτή της καλύτερης ευρωπαϊκής, για τον δε κόκκινο η διαφορά της καλύτερης ευρωπαϊκής από αυτήν της Ελλάδας. Ήδη με την πρώτη ματιά βγαίνουν κάποια συμπεράσματα για το αν και κατά πόσο είναι τόσο άσχημη η κατάσταση στην Ελλάδα. Τέλος, ο τρίτος, δεκαδικός αριθμός εκφράζει μια σύγκριση αυτών των διαφορών μεταξύ τους και υπολογίζεται χρησιμοποιώντας τον τύπο

«δεκαδικός αριθμός»= μεγαλύτερη διαφορά-μικρότερη διαφορά

                                                  μεγαλύτερη διαφορά

και είναι κόκκινου χρώματος αν η μεγαλύτερη διαφορά είναι μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, ενώ πράσινου στην αντίθετη περίπτωση. Αν προσθέσουμε τις επιμέρους διαφορές βγαίνει ένα συμπέρασμα για το πόσο χειρότερη από την παγκοσμίως καλύτερη χώρα είναι η καλύτερη ευρωπαϊκή, δηλ. 1.45, και πόσο χειρότερη είναι η Ελλάδα από την καλύτερη ευρωπαϊκή, δηλ. 0.73. Αν σε όλες -να υποθέσουμε –τις ευρωπαϊκές χώρες έχουν εφαρμοσθεί συστήματα αξιολόγησης και υπάρχουν αυτά τα αποτελέσματα τότε τίθεται το ερώτημα: «έχει νόημα η αξιολόγηση»; Από την άλλη, αν στο χειρότερο μισό συμπεριλαμβάνονται χώρες με έντονο ανταγωνισμό στην κοινωνική τους οργάνωση π.χ. ΗΠΑ, Ταϊβάν, Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και στο πρώτο μισό π.χ. Σαγκάη, Κορέα, Χονγκ-Κονγκ, τι συμπέρασμα να βγάλουμε για τα ανταγωνιστικά ή τα συνεργατικά σχολεία, ανοιχτά ή κλειστά στην κοινωνία σχολεία; Πάντως, ένα από τα συμπεράσματα είναι ότι ανάλογα με την πολιτική τοποθέτησή του ο καθένας μπορεί να ισχυρισθεί αυτό που θέλει χρησιμοποιώντας αντικειμενικές μετρήσεις.

Τέλος, σύμφωνα με την «Έκθεση της ΕΕ για την εκπαίδευση: ικανοποιητική πρόοδος, χρειάζονται όμως περισσότερες προσπάθειες για να επιτευχθούν οι στόχοι» (http://europa.eu/rapid/press-release_IP-11-488_el.htm) για την δεκαετία 2000-2010 τέθηκε ως στόχος η αύξηση των πτυχιούχων μαθηματικών, θετικών επιστημών και τεχνολογίας κατά 15%, στόχος που τελικά ξεπεράστηκε κατά πολύ φθάνοντας το 37%. Δηλ. θα χρειάζονταν περισσότεροι εκπαιδευτικοί αυτών των κλάδων και επειδή θα έπρεπε να προσλάβουν από τους ήδη υπάρχοντες θα έπρεπε, να γίνουν πιο ελαστικά τα κριτήρια επιλογής τους. Αν για κάποιο λόγο αποφασισθεί –από ποιους ειδικούς;- ότι πρέπει να αυξηθούν οι απόφοιτοι των ανθρωπιστικών σπουδών, θα περισσέψουν οι μαθηματικοί κ.λ.π. αυτοί που την προηγούμενοι δεκαετία είχαν κριθεί ικανοί για την εκπαίδευση!

Σε αυτές τις μετρήσεις που αποκτούν βαρύτητα εξ αιτίας της «επιστημονικότητας» που επικαλούνται ότι διαθέτουν, ας αντιπαρατεθούν μερικές φιλοσοφικές ή ψυχαναλυτικές θέσεις όπως του Καστοριάδη : «Το ουσιώδες της παιδείας αντιστοιχεί στη σχέση που θα εγκατασταθεί ανάμεσα στον ενήλικο και στο παιδί και στην εξέλιξη αυτής της σχέσης, η οποία εξαρτάται από αυτό που ο ένας και ο άλλος θα κάνουν.» («Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας» σελ. 110-111) ή του Φρόυδ, που ενστερνίζεται και ο Λακάν, για το «αδύνατο της διαπαιδαγώγησης»

( http://www.antifono.gr/portal/Κατηγορίες/Βιολογία-Ψυχολογία-Εγκέφαλος/Συνεντεύξεις/2550-Ζακ-Λακάν-Ψυχανάλυση-επιστήμη-πολιτική.html).

Αλλά ακόμη και αν δεχθούμε την αξιολόγηση, ποιος είναι ο αξιόπιστος φορέας που θα εγγυηθεί γι’ αυτήν; Θα είναι δημόσιος όπως όλες οι «ανεξάρτητες αρχές» ή ιδιωτικός κάτι αντίστοιχο των Μοody's, Standard and Poor's και Fitch με τον ρόλο που παίζουν στη χειραγώγηση της κοινής γνώμης;

Κατά της αξιολόγησης, λοιπόν, αλλά συμβιβασμός και πρόταση για αξιολόγηση όπως αυτή προτείνεται από το ΚΕ.ΜΕ.ΤΕ. με το σκεπτικό ότι όσο και να απορρίπτεις τον καπιταλισμό δεν μπορείς να κινηθείς αγνοώντας ότι ζεις μέσα σ’ αυτόν.

	Στην Κατανόηση Κειμένου
Σαγκάη-Κίνα	556	48	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Κορέα	539
Φινλανδία	536
Χονγκ Κονγκ-Κίνα	533
Σιγκαπούρη	526
Καναδάς	524
Νέα Ζηλανδία	521
Ιαπωνία	520
Αυστραλία	515
Ολλανδία	508	25	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Βέλγιο	506
Νορβηγία	503
Εσθονία	501
Ελβετία	501
Πολωνία	500
Ισλανδία	500
ΗΠΑ	500
Λιχτενστάιν	499
Σουηδία	497
Γερμανία	497
Ιρλανδία	496
Γαλλία	496
Ταϊβάν	495
Δανία	495
Ηνωμένο Βασίλειο	494
Ουγγαρία	494
Πορτογαλία	489
Μακάο-Κίνα	487
Ιταλία	486
Λετονία	484
Σλοβενία	483
Ελλάδα	483
		0,48

	στην επιμέρους κλίμακα εντοπισμού  πληροφορίας
Σαγκάη-Κίνα	549	36	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Κορέα	542
Φινλανδία	532
Χονγκ Κονγκ-Κίνα	530
Ιαπωνία	530
Σιγκαπούρη	526
Νέα Ζηλανδία	521
Ολλανδία	519
Καναδάς	517
Βέλγιο	513	45	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Αυστραλία	513
Νορβηγία	512
Λιχτενστάιν	508
Ισλανδία	507
Σουηδία	505
Ελβετία	505
Εσθονία	503
Δανία	502
Ουγγαρία	501
Γερμανία	501
Πολωνία	500
Ιρλανδία	498
Ταϊβάν	496
Μακάο-Κίνα	493
Κροατία	492
ΗΠΑ	492
Γαλλία	492
Σλοβακία	491
Ηνωμένο Βασίλειο	491
Σλοβενία	489
Πορτογαλία	488
Ιταλία	482
Ισπανία	480
Τσεχία	479
Αυστρία	477
Λιθουανία	476
Λετονία	476
Λουξεμβούργο	471
Ρωσία	469
Ελλάδα	468
		0,20

	στην επιμέρους κλίμακα σύνθεσης και ανάλυσης κειμένου
Σαγκάη-Κίνα	558	54	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλλανδίας
Κορέα	541
Φινλανδία	538
Χονγκ Κονγκ-Κίνα	530
Σιγκαπούρη	525
Καναδάς	522
Ιαπωνία	520
Νέα Ζηλανδία	517
Αυστραλία	513
Ολλανδία	504	20	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλλανδίας
Βέλγιο	504
Πολωνία	503
Ισλανδία	503
Νορβηγία	502
Ελβετία	502
Γερμανία	501
Εσθονία	500
Ταϊβάν	499
Λιχτενστάιν	498
Γαλλία	497
Ουγγαρία	496
ΗΠΑ	495
Σουηδία	494
Ιρλανδία	494
Δανία	492
Ηνωμένο Βασίλειο	491
Ιταλία	490
Σλοβενία	489
Μακάο-Κίνα	488
Τσεχία	488
Πορτογαλία	487
Λετονία	484
Ελλάδα	484
		0,63

	στην επιμέρους κλίμακα αναστοχασμού και αξιολόγησης
Σαγκάη-Κίνα	557	47	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Κορέα	542
Χονγκ Κονγκ-Κίνα	540
Φινλανδία	536
Καναδάς	535
Νέα Ζηλανδία	531
Σιγκαπούρη	529
Αυστραλία	523
Ιαπωνία	521
ΗΠΑ	512
Ολλανδία	510	21	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Βέλγιο	505
Νορβηγία	505
Εσθονία	503
Ηνωμένο Βασίλειο	503
Σουηδία	502
Ιρλανδία	502
Πολωνία	498
Λιχτενστάιν	498
Ελβετία	497
Ισλανδία	496
Πορτογαλία	496
Γαλλία	495
Ταϊβάν	493
Δανία	493
Λετονία	492
Γερμανία	491
Ουγγαρία	489
Ελλάδα	489
		0,55

	στην επιμέρους κλίμακα συνεχών κειμένων
Σαγκάη-Κίνα	564	51	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Κορέα	538
Χονγκ Κονγκ-Κίνα	538
Φινλανδία	535
Καναδάς	524
Σιγκαπούρη	522
Ιαπωνία	520
Νέα Ζηλανδία	518
Αυστραλία	513
Ολλανδία	506	19	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Νορβηγία	505
Βέλγιο	504
Πολωνία	502
Ισλανδία	501
ΗΠΑ	500
Σουηδία	499
Ελβετία	498
Εσθονία	497
Ιρλανδία	497
Ουγγαρία	497
Γερμανία	496
Ταϊβάν	496
Δανία	496
Λιχτενστάιν	495
Γαλλία	492
Ηνωμένο Βασίλειο	492
Πορτογαλία	492
Ιταλία	489
Μακάο-Κίνα	488
Ελλάδα	487
		0,63

	στην επιμέρους κλίμακα μη συνεχών κειμένων
Κορέα	542	28	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Σαγκάη-Κίνα	539
Σιγκαπούρη	539
Φινλανδία	535
Νέα Ζηλανδία	532
Καναδάς	527
Αυστραλία	524
Χονγκ Κονγκ-Κίνα	522
Ιαπωνία	518
Ολλανδία	514	42	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Εσθονία	512
Βέλγιο	511
Λιχτενστάιν	506
Ηνωμένο Βασίλειο	506
Ελβετία	505
ΗΠΑ	503
Ταϊβάν	500
Ισλανδία	499
Νορβηγία	498
Σουηδία	498
Γαλλία	498
Γερμανία	497
Πολωνία	496
Ιρλανδία	496
Δανία	493
Πορτογαλία	488
Ουγγαρία	487
Λετονία	487
Μακάο-Κίνα	481
Ιταλία	476
Σλοβενία	476
Τσεχία	474
Ισπανία	473
Ελλάδα	472
		0,33

	μαθηματικά
Σαγκάη-Κίνα	600	74	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Σιγκαπούρη	562
Χονγκ Κονγκ-Κίνα	555
Κορέα	546
Ταϊβάν	543
Φινλανδία	541
Λιχτενστάιν	536
Ελβετία	534
Ιαπωνία	529
Καναδάς	527
Ολλανδία	526	60	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Μακάο-Κίνα	525
Νέα Ζηλανδία	519
Βέλγιο	515
Αυστραλία	514
Γερμανία	513
Εσθονία	512
Ισλανδία	507
Δανία	503
Σλοβενία	501
Νορβηγία	498
Σλοβακία	497
Γαλλία	497
Αυστρία	496
Πολωνία	495
Σουηδία	494
Τσεχία	493
Ηνωμένο Βασίλειο	492
Ουγγαρία	490
Λουξεμβούργο	489
Πορτογαλία	487
Ιρλανδία	487
ΗΠΑ	487
Ιταλία	483
Ισπανία	483
Λετονία	482
Λιθουανία	477
Ρωσία	468
Ελλάδα	466
		0,19

	φυσικές επιστήμες
Σαγκάη-Κίνα	575	47	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Φινλανδία	554
Χονγκ Κονγκ-Κίνα	549
Σιγκαπούρη	542
Ιαπωνία	539
Κορέα	538
Νέα Ζηλανδία	532
Καναδάς	529
Εσθονία	528	58	Διαφορά της παγκόσμιας καλύτερης βαθμολογίας από την καλύτερη ευρωπαϊκή πλην της Φιλανδίας
Αυστραλία	527
Ολλανδία	522
Λιχτενστάιν	520
Γερμανία	520
Ταϊβάν	520
Ελβετία	517
Ηνωμένο Βασίλειο	514
Σλοβενία	512
Μακάο-Κίνα	511
Πολωνία	508
Ιρλανδία	508
Βέλγιο	507
Ουγγαρία	503
ΗΠΑ	502
Νορβηγία	500
Τσεχία	500
Δανία	499
Γαλλία	498
Ισλανδία	496
Σουηδία	495
Λετονία	494
Αυστρία	494
Πορτογαλία	493
Λιθουανία	491
Σλοβακία	490
Ιταλία	489
Ισπανία	488
Κροατία	486
Λουξεμβούργο	484
Ρωσία	478
Ελλάδα	470
		0,19